Theo nhà nghiên cứu Dư Quang Châu, Liên hiệp Các hội khoa học kỹ thuật Hà Nội, gỗ hóa thạch được hình thành trong kỷ Triassic và Jurassic cách nay khoảng 138-208 triệu năm do sự xâm nhập các khoáng chất vào các khe hở giữa và bên trong tế bào của gỗ tự nhiên; các khoáng chất này thường là do si-líc, can-xít hoặc có trường hợp các loại đá quý.
Các nhà thần học Phương Tây cho rằng, nguyên bản là một khúc gỗ mục nát, ngâm trong dung dịch oxit silic, sau khi trải qua quá trình bị Thạch anh thay thế, lại biến thành một loại đá quý, vì thế mà gỗ hoá thạch có đặc tính từ trường bền vững, trường thọ và vĩnh cửu.
Về chủng loại thì có hàng trăm loại gỗ hóa thạch khác nhau, được phân loại dựa theo 4 tiêu chí là:
- Thời gian (càng lâu càng quý).
- Chất liệu (cây họ kim, cây họ cơm cháy,…).
- Màu sắc (loại có vân và màu sắc lạ, đẹp mắt càng có giá trị cao).
- Kích thước và hình dạng.
Đa số gỗ hóa thạch đều có màu xám và nâu, tuy nhiên cũng có loại có màu phớt đỏ, vàng và thậm chí cả màu xanh da trời trông rất đẹp. Đôi khi còn xuất hiện những họa tiết trông giống như đường phân chia trên bề mặt ngọc bích hoặc agat.
Ngay từ thời các quốc gia cổ đại như Assyria, Babilon và La Mã, gỗ hoá thạch đã được dùng như đá mỹ nghệ để chế tác ra những chuỗi hạt, gắn vào nhẫn, ngọc treo và ngọc bội. Thế kỷ XIX, từ gỗ hoá thạch Arizona xuất khẩu người ta đã chế tác thành những chiếc bàn nhỏ, lọ hoa, giá nến và nhiều vật dụng tinh xảo rất có giá trị…
Ngoài ra, đây là một trong những món đồ phong thủy rất tốt. Đặc biệt, gỗ hóa thạch phù hợp nhất với những người mạng Kim hay mạng Thổ.